Bulut (Bulutlar) Nedir? Nasıl Oluşur..?

Uzun yolculukları sevmeyen yoktur herhalde hele de sonunda tatil varsa. O yolculuk ne kadar sürerse sürsün sonuçta varılacak yer koca bir yılın stresini, yorgunluğunu ve karmaşasını geride bırakıp düşünmeyeceğiniz ve dinleneceğiniz bir yer ise süre hiç önemli değildir. Ama her gidişin ne yazık ki bir dönüşü vardır. Zor olan kısım da budur zaten. Hafta sonu tatil kaçamağımızdan geri dönerken arkada gökyüzünü seyrederken bulutlar gözüme çarptı. Bize göz kırpan yıldızlar ve yolumuzu bir nebze aydınlatan Ay bulutlar tarafından örtüldü. O kadar hızlı hareket ediyorlardı ki beni bulutların nasıl oluştuğunu ve hareket ettiğini düşünmeye zorladı.



 İşte size yeni konumuz…………….Bulutlar nedir ve nasıl oluşur?

 Kafamızı biraz kaldırıp da gökyüzünde gördüğümüz kimi pamuğu anımsatan bembeyaz kimi de yağmuru çağrıştıran gri bulutları hiç düşündünüz mü? Nasıl oluşurlar? Sadece su mudur bulutlar? O halde nasıl asılı kalıp hareket ederler? Neden belirli şekilleri yoktur? Bence çoğumuzun aklından kısa bir süre için bile olsa geçmiştir bu sorular. Kimimiz benim gibi araştırmış ve öğrenmiştir, kimimiz ise hiç üstünde durmamıştır.



Bulut havadaki su buharının yani nemin birleşerek oluşturduğu ve kilometrelerce yukarıda rüzgarlar yardımıyla oradan oraya gezen ve bazen de yağmur olarak yer yüzüne düşen kütlelerdir. Gördüğünüz orta büyüklükte, yaklaşık l kilometre çapındaki bir bulutun hacmi 4 milyar metreküptür ve içinde l -5 milyon kilogram su vardır. Hiçbir bulut diğeri ile şekil ve hacim olarak aynı değildir. Çünkü oluşumlarına etki eden hava akımları, sıcaklık, basınç, havadaki toz miktarı v.b. gibi o kadar çok etken vardır ki, çok değişken olan atmosferde iki yerde bütün bu şartlan eşit olarak sağlamak mümkün değildir.
Isınan yeryüzünden buharlaşan su, havadan hafif minik su buharları şeklinde doğruca gökyüzüne yükselir. Belirli bir yükseklikte basınç azaldığı, hava da soğuduğu için minik su damlacıkları haline geçerler ve bulutları oluştururlar. Başlangıçta bu damlalar o kadar küçüktür ki, çapları birkaç mikrometredir. Ortalama bir yağmur damlasının oluşabilmesi için bunlardan milyonlarcasının birleşmesi gerekir. Bulutların bu kadar ağırlığa rağmen gökyüzünde asılı kalabilmelerinin sebebi bu damlacıkların çok küçük olmalarıdır. Her ne kadar bir kilometre çapındaki bir bulutta en azından 1.000 ton su varsa da bu hacimdeki hava 1.000.000 tondur, yani bin kez daha ağırdır. Bu nedenle de bulutlar içerlerindeki yağmur taneleri iyice oluşup, ağırlaşıp yere düşene kadar tepemizde gezinip dururlar. Aslında yağmur yağarken yağmur damlası oluşma işlemi devam ettiğinden bulut içindeki suyu boşaltıp bir anda kaybolmaz.
Bulutun oluşumunda başlangıçta oluşan su damlacıkları o kadar küçüktür ki, üzerlerine gelen ışıkları doğrudan yansıtırlar ve bu tip bulutlar pamuk gibi beyaz görünürler. Su damlacıkları birleşip büyüdükçe, yani kalınlaştıkça ışığı daha az yansıtırlar, bu nedenle de yağmur bulutları daha koyu, gri hatta siyaha yakın renkte görünür.
Havadaki sıcaklık yatay olarak genellikle aynıdır. Bu nedenle havanın içine suyu alabileceği yükseklik yatay olarak hemen hemen aynı olduğundan bulutların altları daha düzdür. Bulutun ortası ile üst kenarı arasındaki ısı farklı olduğu ve üst tarafında su damlası oluşumu devam ettiği için üst taraflar kıvrımlıdır.



Bulutlar, yeryüzüne ulaşan güneş enerjisini ve yeryüzünden uzaya geri yansıyan enerji miktarını düzenleyerek iklim üzerinde önemli rol oynar. Bulutlar, gökyüzünde bulundukları yükseklik, yapıları ve içeriklerine bağlı olarak enerjiyi farklı biçimlerde düzenlerler. Bir bulut tipi yeryüzünden yansıyan enerjiyi yeryüzüne geri yansıtarak sıcaklığı tutarken; bir başka bulut tipiyse güneş ışınlarını yansıtarak yeryüzünün ısınmasını engelleyebilir. Örneğin, bulutsuz gecelerde havanın başka  zamanlara göre çok daha soğuk olduğunu fark etmişsinizdir.



Dünya Meteoroloji Organizasyonu, bulutları yüksekliklerine göre üç gruba ayırmıştır. Yüksek bulutların tabanı, yeryüzünden 6000 m ve daha yukarıda bulunur. Orta yükseklikteki bulutların tabanı yerden 2000 - 6000 m; alçak bulutların tabanıysa en çok 2000 m yüksekliktedir.

1) Yüksek bulutlar: Cirrus, Cirrocumulus, Cirrostratus.
2) Orta Bulutlar: Altocumulus, Altostratus, Nimbostratus.
3) Alçak Bulutlar: Stratus, Stratocumulus, Cumulus, Cumulonimbus.
Bulut sınıflandırmasında kullanılan bir başka ölçüt ise, bulutun yerden bakıldığında nasıl göründüğüdür.  Bulutları betimlemek için daha çok Latince sözcükler kullanılır. Cumulus sözcüğü, Latincede "yığın" anlamına gelir. Stratus, "tabaka"; cirrus, "saç telleri", nimbus "yağış" anlamına gelir. Öte yandan, yükseklerdeki bulutlar  "cirro" önekini alır. Orta yükseklikteki bulutlarsa  "alto". Adında "nimbo" ya da "nimbus" geçen bulutlar, yağış bulutlarıdır. Alçak bulutların adlarına özgü tek bir ek yoktur.